Αναζητώντας τα χνάρια των Μινύων στην Κωπαΐδα

Στις 4 Μαΐου 2011 και ημέρα Τετάρτη, εμείς τα παιδιά των Ε1 και ΣΤ2 του 4ου Δημ. Σχ. Λιβαδειάς, με αφορμή το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα "Γεωπεριβαλλοντικά - Γεωμυθολογικά μονοπάτια της Βοιωτίας" ξεκινήσαμε από το σχολείο μας αναζητώντας τα απομεινάρια των αποστραγγιστικών - αντιπλημμυρικών έργων των Μινύων στην πεδιάδα της Κωπαΐδας που κατασκευάστηκαν πριν 3.500 χρόνια και κατά άλλους 4.000 χρόνια. Ένα τιτάνιο έργοπου έγινε την εποχή του χαλκού.

Ο γεωγράφος Στράβωνας μας λέει ότι η λίμνη κάλυπτε 380 στάδια, δηλαδή 70 περίπου τετρ. χιλιόμετρα. Η λίμνη είχε στα όριά της ασβεστολιθικά πετρώματα, τα οποία εξαιτίας των σεισμών διερράγησαν. Από αυτές τις ρωγμές τα νερά διοχετεύονταν υπογείως ή εξαφανίζονταν στα έγκατα της γης ή ανέβλυζαν σε χαμηλότερα σημεία ως πηγές. Το καλοκαίρι τα νερά στα βαθύτερα σημεία της λίμνης μετατρέπονταν σε έλος τα οποία δημιουργούσαν πολλά προβλήματα στους κατοίκους της περιοχής.

Οι Μινύες, κατασκεύασαν στα βόρεια ένα μεγάλο κανάλι μήκους 25 χιλιομέτρων, πλάτους 40 μέτρων και βάθους 2 έως 3 μέτρων, την περίφημη “Διώρυγα των Μινύων”, όπου εκεί διοχετεύονταν τα νερά του Μέλανα και του Κηφισού ποταμού. Υπήρχαν και άλλα βοηθητικά κανάλια που συγκέντρωναν τα νερά των άλλων ποταμών. Τα κανάλια αυτά συναντούσαν το βόρειο κανάλι στο κάστρο του Γλα και όλα αυτά τα νερά κατέληγαν ανατολικά στις φυσικές καταβόθρες που υπήρχαν αλλά και στη μεγάλη τεχνική υπόγεια σήραγγα, στο Νέο Κόκκινο, μήκους 2.230 μέτρων, πλάτους 1,50 μ. και ύψους 1,80 μ. που έστελνε τα νερά στη θάλασσα, στην περιοχή της Λάρυμνας. Στη δεξιά πλευρά του καναλιού υπήρχε μεγάλο προστατευτικό ανάχωμα. Τα αναχώματα αυτά είχαν στη βάση πλάτος 35 μ. και στην κορυφή 30 μ., το δε ύψος ήταν 3,5-4 μ. περίπου

Η πρώτη μας στάση ήταν στο Κάστρο της Άρνης ή όπως είναι γνωστό Κάστρο του Γλα. Ο λόφος είναι οχυρωμένος με κυκλώπεια τείχη χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο για την επιτήρηση των έργων τους. Δυστυχώς δεν καταφέραμε να φτάσουμε ούτε στην είσοδο του κάστρου.

Επόμενος προορισμός ήταν το Νέο Κόκκινο. Εδώ πλησιάσαμε τη Μεγάλη Καταβόθρα ή Σπηλιά του Ηρακλή. Λέμε ότι την πλησιάσαμε διότι δεν καταφέραμε να μπούμε μέσα, γιατί απλά δεν υπήρχε μονοπάτι, χάθηκε και αυτό μέσα στην πλούσια βλάστηση. Έτσι δεν μας δόθηκε η ευκαιρία να δούμε τη σπηλιά αλλά και τα έργα που είχαν κάνει οι Μινύες στα τοιχώματά της Τι κρίμα! Στενοχωρηθήκαμε πολύ. Σε αυτή την καταβόθρα ο Ηρακλής, για να εκδικηθεί τους Ορχομένιους που είχαν επιβάλει φόρο στους συμπολίτες του τους Θηβαίους έριξε, όπως λέει η Μυθολογία μας, μια γροθιά στην οροφή της σπηλιάς με αποτέλεσμα η πέτρα που έπεσε έκλεισε την είσοδο της καταβόθρας και η πεδιάδα πλημμύρισε. Με το τέχνασμα αυτό ο Ηρακλής κατάφερε να καταστρέψει όλα τα αποξηραντικά έργα που είχαν φτιάξει οι Μινύες. Ακόμα και σήμερα μπορεί κανείς να δει τη Γροθιά του Ηρακλή στην οροφή της Μεγάλης Καταβόθρας καθώς και το κομμάτι που έπεσε και έφραξε είσοδο.

Στο δρόμο από Κάστρο Ορχομενό σταθήκαμε στη θέση Στροβίκι και είδαμε τη Διώρυγα των Μινύων, ότι έχει απομείνει σήμερα. Σε πολλά σημεία αυτός ο δρόμος είναι φτιαγμένος επάνω στο ανάχωμα των αντιπλημμυρικών έργων!

Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε τον Ορχομενό. Είδαμε το θησαυροφυλάκιο των Μινύων, το θέατρο και περπατήσαμε κατά μήκος των πηγών των Χαρίτων. Οι Ορχομένιοι λάτρευαν τις Χάριτες και είχαν καθιερώσει γιορτές προς τιμήν του, τα Χαριτήσια.

Αναζητώντας μόνος του κανείς σήμερα, τα απομεινάρια από τα αποξηραντικά έργα των Μινύων δεν θα καταφέρει να βρει σχεδόν τίποτα, γιατί δεν υπάρχουν κατατοπιστικές πινακίδες πουθενά, αλλά και και δρόμοι, μονοπάτια, που οδηγήσουν σε αυτά χάθηκαν από την αδιαφορία των αρμόδιων φορέων. Τυχερός είναι αυτός που θα έχει κάποιον οδηγό για να τα επισκεφτεί.

Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τη δασκάλα μας κ. Αικατερίνη Ατσαλάκη, το δάσκαλό μας κ. Αημάκη Ευθύμιο, που μας συνόδεψαν καθώς και τη Διευθύντρια του σχολείου μας κ. Μπάρλα – Νιαβή Βασιλική, που ήταν η ξεναγός και η οδηγός μας σε αυτή την αναζήτηση.